Senin, 12 Desember 2016

HIKAYAT LIKASAIN NAIN


Hikayat Likasaen Nain (Kananuk Tetun-Belu Selatan) By : Alm. Bapak Albertus Nahak. Bapak Albertus Nahak adalah petuah suku Klisuk. Banyak sekali ilmu tentang budaya daerah yang saya dapat dari beliau. Salah satunya adalah kisah tentang 7 Bidadari yang turun dari langit yang dipercayai sebagai asal-usul suku Klisuk Lor di Klisuk dan Hanimasin Kabupaten Belu. Ceritanya sangat panjang dan tidak bisa ditulis dalam blog ini. Jika dikisahkan semua, akan menjadi sebuah buku. :) Melalui pantun ini, ('kananuk' dalam bahasa Tetun) tentu saja orang tua atau sesepuh di daerah akan mengerti. Namun sayang, anak muda sekarang tdak mengerti lagi tentang budaya ini. Mudah-mudahan, melalui posting saya ini, kita bisa belajar lagi tentang budaya daerah kita. :) Mari kita mulai : BAB. I. FETO HITUS LON NAIN Hau inan sia ruma, inan sia ruma Hau feton sia ruma, feton sia ruma Hau feton sia ruma, Tasi Lon Nain. Hau inan sia ruma, Meti Lon Nain. Tun mai rakbasak, We To Talaka, To Talaka. Tun mai raklomas, Namon To Talaka, To Talaka. We To Talaka, laka nakroma. Namon To Talaka, laka naksinak. BAB. II. RAN TASI LON NAIN- METI LON NAIN Feti Ikun Lon Nain, nati nola laluk, tahan makerek. Feto Ikun Lon Nain, sahi nola laluk, tahan makerek. Nati nola laluk, tur ba babaku, ain ba tatinis, ba tatinis. Sahi nola laluk, tur ba babaku, ain ba tatinis, ba tatinis. Babaku nahilas, fulan sae saderek, tila we To. Babaku nanabes, fulan sae saderek, tila we To. Feto nen rakbasak, dulis duuk an. Feto nen raklomas, taka duuk an. Teki tekis sarebak, asu etu natenu, kreis mai onan. Teki tekis sarebak, asu etu nadour, teik mai onan. Riitan ratetu sae lalean. Reli an ratetu sae lalean. Sae too lalean dadi babadan Rai udan rai loro, dadi babadan. Feto Ikun Lon Nain, niitan rai nela, Ran Lon Nain. Feto Ikun Lon Nain neli an rai nela, Klaut Lon Nain. KETERANGAN: Feto hitus Lon Nain adalah Tujuh bidadari 2. Lon Nain artinya Tempat berharap Tasi Meti Lon Nain adalah Ratu samudera/ ratu lautan 4. Laluk adalah Sebangsa tumbuhan memanjat, daunnya lebar berbentuk tangan. 5. Relian artinya Gaib 6. Talaka adalah nama Lubuk 7. Namon= knamon artinya genangan air yang bersumber. Rakbasak/ raklomas artinya bermain air – bersembur- semburan, mandi. Hahilas/ hanabes artinya memperhatikan, melihat dengan teliti untuk menikmati keindahanya. Babadan= oman artinya Penentuan waktu Meti artinya laut yang tenang dan dalam (di bagian tengah). Tasi artinya laut yang berombak dekat pantai. BAB III. BERE LIKU AI KALI Bere liku ai kali, manu ai kali. Bere liku kalete, manu kalete. Bere liku ai kali nee mai katak. Bere liku kalete, nee mai nasaran Nasaran naak e, Hau ata fafudi, mai fafudi.Fafudi naak e, Hau ata talara, mai talara. Feto Hitus Lon Nain, tun mai rakbasak, We To Talaka, To Talaka.Feto Hitus Lon Nain tun mai raklomas, namon To talaka To Talaka. Hau ata kahilas, feto ulun feto ikun lakatene.Hau ata kanabes, feto ulun feto ikun laketene. Klalaok Feto Hitus, ilas tuir malu.Feto Hitus sia ahar, ahar oi oik. Hau ata Kaman ba haliku.Hau ata Kaman ba hahilas. Asu Etu Malaka sai uluk ratenu, ba ratenu. Asu Kase Malaka sai uluk radour, ba radour. BAB IV. PANGERAN RAJA MALAKA Ua atu naksain, ua naksain.Ksotir atu naksain, ksotir naksain. Manu aman Malaka, ksotir naksain.Manu Meo Malaka, Uan naksain. Uma laran hanai, nee ba onan.Loka laran hanai, nee ba onan. Ko ba kasae, tete knotak lalean, rai lalean.Ko ba katetu, tete knotak lalean, rai lalean. Kalo karas no kbelan mesa no rin.Kalo karas no kbelan mesa no besi. Rin besi rin hat, kroat liurai. Rin besi rin hat, kmeik liurai. BAB V. PANGERAN RAJA KECEWA 1. Ksotir atu namutu, la namutu. Ua atu hamutu, la hamutu. 2. Anin tasi maufinu, mai kenkari. Anin foho maufinu, mai kenkari. 3. Kenkari nalo ami, hirus nanaho. Kenkari nalo ami, tur lakmetin. 4. Buka dalan oioik, kodi kakroan. Buka lahan oioik, kodi kakmasir. 5. Kakroan kamasir, kasain ua. Kakroan kakmasir, kasain ksotir. BAB VI. BERUBAHAN RAN TASI LON NAIN- METI LON NAIN MENJADI BAYI. 1. Ksurut kola O funan, Ran Tasi Lon Nain, Meti Lon Nain. Leko kola O Klaut, Ran Meti Lon Nain, Meti Lon Nain. 2. Kodi ba kataka, ba kakuluk. Kodi ba kakserak, ba kakuluk. 3. Kasae liu ba, Lor Seu saniri, Seu Saniri. Katetu liu ba, Lor Seu Saniri, Seu Saniri. 4. Kakroan kakmasir, kasai ua. Kakroan kakmasir, kasain ksotir. 5. Ua atu naksain, ua naksain. Ksotir atu naksain, ksotir naksain. 6. Kalan hitu rua diak, hitu rua diak. Loron hitu rua diak, hitu rua diak. 7. Kalan hitu rua diak, Ran Tasi Lon Nain, buas an onan. Loron hitu rua diak, Ran Meti lon Nain falu an onan. 8. Falu an kaliku, Kau Oan ida. Buas an kaliku, Dahu Oan ida. 9. Kau Oan Talaka, To Talaka. Dahu Oan Batiri, To Talaka. BAB VII. PEMBERIAN NAMA RAN NAHAK LIKASAEN 1. Sura ida rua tolu la hanaran. Hat lima no nen, la hamemi. 2. Sura kalo kahitu, foin kanaran. Kalia kahitu, foin kamemi. 3. Feto nen riitan, la no tatemin, iha raiklaran. Feto Ikun sae ikus, rai nela tatemin, iha raiklaran. 4. Sae too lalean dadi babadan, Rai tinan, rai loro dadi babadan. Rai tinan, rai loro dadi babadan, dadi ba babadan iha lalean. 5. Ran Nahak Likasaen, Feto Ikun tatemin, iha rai klaran. Lamea akani, Feto Ikun Tatemin, iha raiklaran. 6. Lamea Akani buasan kakekuk, rai kakekuk. Lamea Akani buasan Kakodek, rai at onan. 7. Hodi mama hanuku, haraik hola. Hodi mama hakserak, foin halirin. 8. Mama Lulik Akani, lulik Akani. Lahan manas akani manas akani. 9. Manu muti Akani nee nakoak. Manu muti akani, nee naneha. 10. Naneha nakanis, nalo ulun lafoti, ikun lafoti. Naneha kakuba nalo nawan lasai, knuas lasai. BAB. VIII. MASA KECIL RAN NAHAK LIKASAEN A. Mengungkapkan perasaan gembira. 1. Soman sia e……basa liman. Dulur feto no mane, mai hamimak. 2. Soman sia e…….basa liman.Haheko hakdiuk, keta kanarak. Soman sia e….basa liman.hanasa hahaek, keta kanarak. 3. Soman sia e…basa liman.Diak ita ho ina rai neo fatik. Soman sia e…. basa liman. Diak ita ho ama, halian fatik. B. Mengungkapkan perasaan sedih. 1. Soman sia e……lara moras. Kiak hau oa mane, kiak la ko ina, la ko ama. Oras loro malirin, fila kikar ba uma, lun lamara. 2. Buka ina no ama la haktan. Ha hemu la diak, toba la dukur. 3. Toba toba la dukur, faluan kanita, ina no ama. Ina ama hawai, diak nuu wain diak, nuu wain diak. 4. Ina ama mahosar, radomi raklaran, rai neo fatik. Ina ama mahosar, susar ida la susar, halian fatik. 5. Susar hau oa mane, To Bauk Funan. Klaut Tasi Lon Nain, Meti Bauk Funan. BAB. IX. KDAHUR RAI KLARAN 1. Tala lian Malaka, Tala lian kmesak. Tala lian Liurai, Tala lian kmesak. 2. Tala Inan Liurai, no lia onan. Tala lnan Malaka, no lia onan. 3. Tala lian naknukun, bolu karas no kbelan, mai hadahur. Tala lian tarete, sudi karas no kbelan, mai hadahur. 4. Hadahur haklibar, Wesei Wehali, Rai Waiwiku. Hadahur haklibar, Maralilu haholet leten nia ba. 5. Ulun ida too mai, ho ba hahilas, ba hahilas. Kaku ulun feuran, lun la mara. 6. Baban lian Talaka, To Talaka. Tuhun lian Talaka, To Talaka. 7. Baban lian Talaka, Tasi Lon Nain. Tuhun lian Talaka, Meti Lon Nain. 8. Baban lian nakratan, teik mai onan. Tuhun lian nakratan, kreis mai onan. 9. Feto nen Lon Nain, Tasi Lon Nain. Feto nen Lon Nain, meti Lon Nain. 10. Too mai rahuluk, tama ba rakdulis, dulis rakfeur. Too mai rahuluk, ratian rakdulis, faur duukan. 11. Baku ain tuir malu, liman tuir malu. Sorat ain tuir malu, liman tuir malu. 12. Ho ba hahilas, kaku ulun feuran, la natene. Ho ba hahilas, kaku ulun feuran, lun lamara. 13. Manok manono, baban lian kmesak. Manok manono, tuhun lian kmesak. 14. Ina hauk sia ruma, baban lian Talaka, To Talaka. Ina hauk sia ruma, Tuhun lian Talaka, To Talaka. 15. Tou, Tou, Tou, Tou Tou Talaka To Talaka. Talaka To loro, To bauk funan. 16. Rona baban lian kmesak, feuran nanono, feur nanono. Rona tuhun lian kmesak, taan tilun nanono, tilun nanono. BAB. X. RAN NAHAK BERTEMU DENGAN IBUNYA 1. Hau inan sia ruma, baban lian kmesak. Hau inan sia ruma, tuhun lian kmesak. 2. Baban lian Talaka, Tasi Lon Nain. Tuhun lian Talaka, Meti Lon Nain. 3. Ksotir atu kasoru, Tasi Lon Nain. Ksotir atu kasoru Meti Lon Nain. 4. Feto Ikun Lon Nain, too mai onan. Feto Ikun Lon Nain, teik mai onan. 5. Too mai nahilas, feto nen rakdulis, faur duukan. Too mai nahilas, feto nen fauran, dulis duukan. 6. Tama tan feto ulun, feto nen sia. Rakdulis rakfeur, ilas tuir malu. 7. Ran Nahak Ran Funan, Tasi Lon Nain. Ran Nahak Ran Funan, Meti Lon Nain. 8. Funan Tasi Lon Nain, To Bauk funan. Klaut Meti Lon Nain, To Bauk funan. 9. Nalai ba sokar, ba nakoak. Baku ai ba sokar, kaka nahina. 10. Feto Ikun nisikan, la nabusik. Feto Ikun nikuan, la nabusik. 11. Feto Ikun rubak rai, tei Ran Nahak. Feto Ikun tei rai, dudu Ran Nahak. 12. Rubak rai naliku, klor makerek. Nikuan naliku, liman makerek. 13. Ina hei, hei Ina, manoin lai hau, Ran Tasi Lon Nain, Tasi Lon Nain. Ina hei, hei Ina, manoin lai hau, Ran Meti Lon Nain, Meti Lon Nain. 14. Manoin ba uluk, mati mola laluk tahan makerek. Manoin ba uluk, sahi mola laluk tahan makerek. 15. Tur ba babaku, ain ba tatinis ba tatinis. Tur modi mahilas, fulan sae saderek, tila We To. 16. Miitan rai mela, hau ba nia. Melian rai mela hau ba nia. 17. Tosak ona Malaka, nain sia ruma. Surut nola babilan, ba babilan. 18. Babilan daudaun dadi ba hau. Ran Nahak Likasaen, To Bauk Funan. 19. Ahu Bauk Lakekun, uan naksain. Karak oan Lakekun, ksotir naksain. 20. Kiak hau oa mane, kiak la ko ina, la ko ama. Kalan toba la dukur, lun la mara. 21. Toba toba la dukur, faluan kanita, ina no ama. 22. Ina ama mahosar, rai neon ba fatik, halian fatik.

1 komentar:

Kupang mengatakan...

Mantap ka goris

Posting Komentar

#melayang {position:fixed;_position:absolute;bottom:30px; left:0px;clip:inherit;_top:expression(document.documentElement.scrollTop+document.documentElement.clientHeight-this.clientHeight); _left:expression(document.documentElement.scrollLeft+ document.documentElement.clientWidth - offsetWidth); }
 
Supported by EKONOMI Holic | BELAJAR EKONOMI | JURUGAN INFO